Đình Liên Lý tọa lạc tại Đường Liên Lý, thôn Liên Lý, xã Phù Lỗ, huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội, là một di tích văn hóa của làng Phù Lỗ, huyện Kim Hoa, phủ Kinh Bắc, tọa lạc tại Đường Kim Liên, thôn Liên Lý, xã Phù Lỗ, H.Sóc Sơn, TP.Hà Nội). Cũng vì thế các bậc thần linh, các vị tiền hiền, hậu hiền của làng được người dân tế tự tại đình làng Liên Lý. Theo thầy địa lý từng nói: “Đất xây đình làm trên một bông sen. Trước cửa đình bên tay phải có gò Gốc Thông, gò Công Điếm gọi là gò nghiên, gò bút. Cửa đình bên tay trái có ruộng mũi gươm như thế trước cửa đình tả có văn, hữu có võ đất rất đẹp”. Theo dẫn giải, Liên nghĩa là Hoa Sen, Lý là sự tôn sư trọng đạo, trọng lẽ phải, làm việc đúng, trị gian manh. Cũng từ lúc xây đình, Làng có tên là Liên Lý.

Đôi nét lịch sử của Đình làng

Ngôi đình còn lại ngày nay được xây dựng vào ngày 24 tháng 12 năm 1780 (tức ngày 29 tháng 10 năm Canh Tý), niên hiệu triều vua Lê Hiến Tông, niên hiệu Cảnh Hưng 41, thời Mạt Lê. Đình được trùng tu 2 lần vào các năm 1852 và 1995. Trùng tạo hậu cung đình vào năm Đinh Sửu 1997. Những lần trùng tu này chủ yếu thực hiện ở các bộ phận kiến trúc ngoại vi như cổng ngõ, bình phong, tường thành, các hình tượng trang trí hoặc thay thế một số cấu kiện gỗ bị hư hại, không ảnh hưởng lớn đến kiểu thức và quy mô kiến trúc ban đầu của đình làng.

Đình Liên Lý được xây dựng rất đẹp theo kiểu Chư Công, trên một gò cao, quay về hướng Đông Nam, trên diện tích khuôn viên hiện nay là 316m2. Phía trước 2 bên đình là 2 đầu tả vu (lầu chiêng) và hữu vu (lầu trống). Phần tiền đường có 2 hàng cột, mỗi hàng 4 cột. Bộ vì của tiền đường được làm theo kiểu "chồng rường giả thủ". Các giả thủ đều được chạm trổ hoa văn. Đầu các con rường đều được chạm khắc hình cây, hoa, lá, quả rất mềm mại, sinh động.

Thần phả Đình Làng Liên Lý

Thành Hoàng bản thổ thờ ở Đình làng Liên Lý hiệu Bố Cái Đại Vương. Người sinh ngàu 06 tháng 10 năm Bính Tý (tức ngày 31 tháng 12 năm 736). Người sinh ra ở thôn Yên Lâm, xã Đường Lâm, thị xã Sơn Tây, thành phố Hà Nội ngày nay.

Cha sinh ra Người là Phùng Hạp Khanh là vị tướng tài của Mai Thúc Loan.

Đức Phùng Hưng có hai em trai: một là Phùng Hải, còn lại là Phùng Dinh, vốn sinh ra trên đất đô vật có nhiều võ tướng lừng danh thiên hạ.

Cao Chính Bình một tướng giỏi của triều nhà Đường Trung Quốc sang cai trị nước ta. Chúng rất tàn bạo: thiêu con trẻ trên ngọn lửa hung tàn, vơ vét hết của cải, ức hiếp giết hại dân lành.

Với lòng căm thù quân xâm lược, thương dân lành bị ức hiếp giết hại. Năm 761 Người đã chiêu tập nghĩa quân, lãnh đạo nhân dân nổi dậy phá tan ách đô hộ, kìm kẹp, ức hiếp daanh lãnh của giặc cứu dân, cứu nước.

Năm 764 chính thức khởi nghĩa đánh chiếm Chấu Đường Lâm, sau đó đánh chiếm Phong Châu, đánh đâu thắng đấy khiến quân xâm lược phải rút về, co cụm ở thành tổng binh La Thành để chống đỡ.

Thừa thắng Đức Phùng Hưng cho quân vây hãm bốn mặt thành tổng binh La Thành.

Quân dân ta đánh cho chúng thua to, phải rút vào trong thành, tướng giặc Cao Chính Bình sợ quá mà chết, quân địch kẻ chết, kẻ đầu hàng.

Nghĩa quân Phùng Hưng chiếm được thành tổng binh La Thành. Năm 782 người dụng quyền tự chủ cho nước Nam tuyên bố độc lập. Người lên ngôi vua hiệu là Bố Cái Đại Vương.

Hằng năm, vào ngày 12 tháng 2 âm lịch giỗ Thành Hoàng Làng Hiệu Bố Cái Đại Vương; ngày 16 tháng 2 âm lịch có lễ hội Đền Tam Tổng và Đình làng; 12 tháng 10 âm lịch nhân dân thôn Liên Lý lại tưng bừng mở lễ hội để thành kính bày tỏ sự biết ơn đối với các bậc thành hoàng đã có công dựng làng, giữ nước. Trong lễ hội có tổ chức tế, rước và các hoạt động văn hóa văn nghệ thể dục thể thao thu hút nhân dân và khách thập phương tới tham gia. Đình Liên Lý được UBND thành phố Hà Nội xếp hạng di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật Đình Liên Lý theo Quyết định số: 2569/QĐ-UBND ngày 28/5/2009.

Đình làng Liên Lý là nơi trung tâm văn hóa, văn phong của cả dân làng, nơi thờ cúng của toàn nhân dân, nơi mở hội truyền thống, nơi hội họp của chi bộ Đảng; của đoàn thể, các câu lạc bộ sinh hoạt văn hóa, thể dục thể thao. Đình làng Liên Lý với bề dày lịch sử hàng trăm năm đã chứng kiến biết bao thăng trầm thay đổi của thời gian và lịch sử sử phát triển của xã, thôn và con người nơi đây. Đình làng Liên Lý là một di tích lịch sử văn hóa đặc biệt của xã Phù Lỗ cần được bảo tồn, gìn giữ, khai thác các giá trị di sản văn hóa.